Í allra versta falli gæti samtal um klám kallað fram opinberun barnsins á reynslu af kynferðisofbeldi. Annars vegar af því að ein leið ofbeldismanna til að brjóta á börnum er að sýna þeim klám, og hins vegar af því umræða um kynlíf, líkama og nekt getur auðvitað minnt á reynslu af kynferðislegu ofbeldi.

70% þeirra sem leita til Stígamóta urðu fyrst fyrir ofbeldinu fyrir 18 ára aldur en yfirgnæfandi meirihluti þeirra barna segir ekki frá fyrr en á fullorðinsaldri og eru ýmsar ástæður fyrir því. Barn veit oft ekki hvernig skal skilgreina ofbeldi og skilur illa það sem átti sér stað. Í langflestum tilvikum er gerandi einhver sem barnið þekkir og treystir, sem gerir oft óskaplega flókið að segja frá. Barnið veit ekki hvort segja megi frá reynslunni, við hvern skuli tala eða hvað muni gerast í kjölfarið.

Fátt er foreldri erfiðara en að heyra af ofbeldi gagnvart barninu sínu en því fyrr sem hægt er að koma brotaþola kynferðisofbeldis til hjálpar, því betra. Fyrstu viðbrögð skipta miklu máli þegar barn opnar sig. Reyndu af öllum mætti að halda ró þinni fyrir framan barnið, gerðu það skýrt að þú trúir því og elskir það, og að barninu verði á engan hátt refsað. Það hafi verið hárrétt og mikilvægt að segja þér frá. Næsta skref þitt er að hafa samband við lögreglu eða barnavernd.

Stígamót bjóða upp á ráðgjöf fyrir foreldra og aðra aðstandendur brotaþola kynferðisofbeldis.

Hér geta aðstandendur brotaþola frætt sig betur: Fjölskyldur og aðstandendur | Stígamót (stigamot.is). 

Og hér er listi yfir úrræði ef brotið hefur verið á barni eða unglingi: Úrræði neyðarlínan hjálp (112.is)

 

Meira um kynferðisofbeldi gegn börnum:

 

Mundu að kynferðisofbeldi á sér ýmsar birtingarmyndir. Stafrænt kynferðisofbeldi er ein þeirra en til þess flokkast m.a. að senda kynferðislegt efni án samþykkis viðtakandans, krefjast kynferðislegra mynda eða texta, og að dreifa slíku efni í leyfisleysi.

Þessi tegund ofbeldis hefur farið hratt stigvaxandi samhliða stafrænni þróun, og nú er svo að 40% íslenskra stelpna í 8. bekk hafa verið beðin (eða krafin) um nektarmynd af sér. Hlutfallið fer upp í 71% þegar 17-18 ára stúlkur eru spurðar. Fjórðungur 15-17 ára stúlkna hefur með einhverjum hætti verið þvingaður til að senda af sér myndir eða aðrar persónulegar upplýsingar. Í 70% tilvika eru það fullorðnir ókunnugir karlmenn sem heimta myndirnar. Stafrænt kynferðisofbeldi er ekki síður alvarlegt ofbeldi svo taka skal því mjög alvarlega ef barn upplýsir um slíkt brot – sem þolandi, gerandi eða vinur þeirra aðila.

Meira um stafrænt ofbeldi:

Kynferðisleg hegðun barns getur líka verið áhyggjuefni foreldris. Börn sýna kynfærum sínum og annarra gjarnan áhuga og sýna stundum hvert öðru kynfæri sín. Ef börnin eru ung og á svipuðum aldri er það sjaldan eitthvað til að hafa áhyggjur af (því yngri, því eðlilegra). Ef barni aftur á móti líður illa með „leikinn“ verður það að vita að það megi og eigi að segja frá upplifun sinni en verði ekki skammað. Ef barn hefur óeðlilega mikinn áhuga á kynfærum og kynlífi (að þínu mati) er mikilvægt að setjast niður með barninu og hlusta eftir því hvað barnið hefur séð, heyrt eða reynt. Hefur einhver snert kynfæri barnsins, skoðað eða beðið um myndir, látið barnið snerta eða sjá sín kynfæri – í persónu eða í gegnum netið?

Bæklingur frá Barnahúsi um eðlilega kynferðislega hegðun barna: Skoða nánar

Í forvarnaskyni er sniðugt að spyrja barnið hvaða fullorðna aðila það treysti vel og myndi vilja ræða við í einhvers konar vanda (t.d. ef barnið á óþægilegt leyndarmál, hafi upplifað eitthvað skrýtið, séð eitthvað ljótt, gert eitthvað bannað…). Með að hugsa málið fyrirfram er barn líklegra til að bregðast hraðar við og vera öruggara með að leita til viðkomandi í raun. Passaðu að barnið viti að þú viljir alltaf vita hvernig því líði og hjálpa því í vanda, en skiljir líka að upp gæti komið staða sem barnið langi ekki að ræða einmitt við þig. Þess vegna ætlið þið saman að ákveða aðra manneskju sem barnið gæti leitað til í þannig tilvikum. Þetta gæti t.d. verið amma, afi, frænka, frændi, fullorðin systkini, foreldri góðs vinar eða vinkonu, starfsmaður í skóla, frístund eða tómstundum barnsins. Gott er að gefa barninu tíma til að velta fyrir sér hvaða fólks því þætti öruggt að leita til. Með tímanum getur valið breyst, t.d. ef barnið skiptir um kennara. Því er gott að barnið hafi minnst tvo trausta aðila í huga eða að þetta samtal sé tekið reglulega svo öryggisaðilinn sé alltaf á hreinu.

Til mikils er að vinna með að grípa þolendur kynferðisofbeldis snemma og er því enn ein ástæða þess að halda opinni umræðu á heimilinu um líkamann, mörk, samþykki, kynlíf, klám og ofbeldi. Munum svo að líklegt er að klámspjallið virki fyrirbyggjandi þegar kemur að mögulegum brotum í framtíðinni, ef við kennum krökkum snemma að gagnrýna efni sem fléttar saman kynlíf og ofbeldi á gagnrýnislausan hátt.