Ef ungt barn segir frá því að það hafi séð myndir eða myndbönd af nöktu fólki og kynferðislegu efni þarf að taka rólega og yfirvegaða umræðu sem hjálpar barninu að vinna úr þeirri reynslu, en því yngri sem börn eru við fyrsta klámáhorf því meiri líkur eru á vanlíðan. Það er ekki víst að barnið vilji rifja upp það sem það sá eða þori að segja frá því. Talaðu því varfærnislega við barnið, ekki spyrja lokaðra spurninga en sýndu að þú viljir hlusta og skilja. Gott er að nota setningar eins og „Viltu segja mér frá því sem þú sást?“ / „Hvernig leið þér þá?“. Barnið þarf að vita að alls kyns tilfinningar við klámáhorfi eru eðlilegar, en börn geta m.a. upplifað blöndu af spennu, kynferðislegri örvun, skömm og hræðslu.

Því miður getur barnið hafa séð gróf klámatriði sem innihalda mikið ofbeldi. Jafnvel klám sem inniheldur börn eða barnungt fólk sem gjarnan lítur út eins og börn (oftast ungar konur) og eru jafnvel í barnafötum og í barnaherbergjum að stunda kynlífsathafnir með eldra fólki.

Á opnum og aðgengilegum klámveitum er mjög auðvelt er að nálgast efni sem sérstaklega er merkt sem sifjaspell. Þetta getur ruglað börn verulega í ríminu, hrætt þau og valdið mikilli vanlíðan og óöryggi. Þess vegna getur umræðan skipt sköpum, börnin þurfa að heyra að þetta séu athafnir sem börn eiga hvorki að sjá né taka þátt í. Þótt kynlíf á milli fullorðinna sé eðlilegt, megi enginn fullorðinn gera slíkt við barn.

Slepptu yfirheyrslu

Ekki gera ráð fyrir að barnið hljóti að hafa alveg óvart rambað inn á klámefni og taka samtalið alfarið þaðan – jafnvel þótt það sé kornungt og jafnvel ef þú finnur gróft efni í fórum þess. Meirihluti meginstraumskláms er mjög grófur, þrátt fyrir að fólk telji það óalgengt þá þarf þarf því miður ekki að leita sérstaklega að kynferðislegu efni sem inniheldur ofbeldi og niðurlægingu. Það getur vel hafa verið staðan hjá þínu barni því klám vissulega leitar börn uppi, en samkvæmt rannsóknum er algengast að krakkar leiti sjálfir meðvitað að klámefni á netinu. Heimur barna í dag er annar en þinn var á sama aldri.

Klám á afar greiða leið að forvitnum börnum og á engan hátt er gagnlegt að fylla barnið skömm og sektarkennd. Varastu því að yfirheyra barnið til að fá stöðuna á hreint (Af hverju ertu að horfa á svona? Hvenær byrjaði það? Hver sýndi þér þetta? Hversu oft skoðarðu?) Enginn vill þurfa að útskýra eigin kynhvöt og sjálfsfróun fyrir foreldrum sínum.

Þú skalt því sjá um að tala og gættu að tóninum. Þegar brugðist er við óþægilegum upplýsingum um barn og klámneyslu skiptir mýkt og ástúð foreldris miklu máli. Reyndu af mætti að komast ekki í uppnám, sýna sterk viðbrögð eða valda barninu skömm eða ótta. Útskýrðu fyrir barninu allt sem þegar hefur verið fjallað um hér – að mikill munur sé á klámi og kynlífi, að klám sé varasamt á ýmsan hátt þótt kynlíf sé heilbrigt og eðlilegt.

Ekki skamma barnið fyrir að hafa skoðað klám, þitt hlutverk er hér að fræða. Veita upplýsingar til að hjálpa barninu að byggja upp góða sjálfsmynd og samskipti í tengslum við kynlíf og kynhvöt. Hjálpaðu barninu að skilja að klám er óhollt fyrir heilann, hjartað og samfélagið, og til mikils að vinna með að reyna að forðast það efni.

Því yngri sem börn eru þegar þau hefja reglulegt klámáhorf, þeim mun meiri líkur eru á að þau ánetjist efninu svo mikilvægt er að hjálpa barninu að forðast frekara klámáhorf í nánustu framtíð. Ef barnið á snjalltæki eða greiðan aðgang að netinu gæti því verið mikilvægt skref að fjarlægja tækin. En settu það þó ekki upp sem refsingu. Útskýrðu að barninu sé ekki um að kenna (hvernig sem klámáhorfið kom til), það sé á ábyrgð fullorðinna að vernda börn fyrir óæskilegum hlutum. Þú hafir líklega ruglast með að gefa barninu snjalltæki þetta ungu og hafir alveg gleymt því hvað klám kemst hæglega að krökkum. Núna viljir þú vanda þig betur, ætlir að geyma snjallsímann í bili og prófa aftur seinna, en í millitíðinni ætlið þið að kynna ykkur alvöru kynfræðsluefni á netinu svo barnið fái mun betri svör við sínum eðlilegu pælingum um kynlíf.

Kynfræðsla fyrir ung börn

Nánar er fjallað um klámnotkun krakka og kynfræðslu í unglingahlutanum.